Bạn hiểu gì về văn hóa “kawaii” (dễ thương) của Nhật Bản?
Có lẽ bạn đã từng nghe qua cụm từ “kawaii" rồi nhỉ. Thực chất đây là một cách đọc theo âm Hán của tính từ “dễ thương" trong tiếng Nhật. Theo một điều tra cho hay thì đây là " từ tiếng Nhật phổ biến nhất trên thế giới vào thế kỷ 21″, và hiện đang được sử dụng rộng rãi qua các cách viết “kawaii" ở nhiều nước, như với tiếng Trung là “卡娃伊", tiếng Nga là “Кавайи", …
Vậy tại sao “kawaii" lại phổ biến trên thế giới đến như vậy? Vì đây chính là từ thể hiện rõ nét nhất văn hóa Pop của Nhật Bản. Có rất nhiều yếu tố “kawaii" được thể hiện trong những bộ manga, anime, phim ảnh, game hay cosplay ở Nhật. Nhờ những người hâm mộ trên thế giới ngày một nhiều nên từ “kawaii" cũng dần trở nên phổ biến hơn.
Trong bài viết lần này, tôi sẽ giải thích nghĩa gốc ban đầu của từ “kawaii" này, đồng thời hướng dẫn các bạn cách trải nghiệm văn hóa Pop “kawaii" của Nhật Bản nhé!
Ý nghĩa ban đầu và cách dùng từ “kawaii"
“Kawaii" trong tiếng Nhật được viết là “かわいい", hay “可愛い". Vốn dĩ người Nhật nói “かわいい (kawaii)" khi cảm thấy thứ gì đó đáng yêu hoặc bỗng nhiên bị bối rối trước những những thứ nhỏ nhắn mang dáng vẻ yếu đuối. Giống như trường hợp nói “Cháu trai của tôi kawaii (dễ thương) quá" hay là “Đứa trẻ kia khi cười có lúm đồng tiền thật kawaii (đáng yêu)".
Do đây là từ dùng cho những thứ nhỏ bé và mang dáng vẻ yếu đuối nên lúc trước người ta từng cảm thấy thật thất lễ nếu dùng từ này cho người đã trưởng thành hay cấp trên, những người có địa vị cao trong xã hội. Thế nhưng gần đây đã dần phổ biến những cách dùng như “A, nụ cười của bà thật kawaii (đẹp)" hay là “Cô ơi, tóc của cô hôm nay nhìn kawaii (xinh) thật". Vì cách nói này được dùng trong những trường hợp người nói đoán rằng có thể khiến đối phương cảm thấy dễ chịu, nên cái khiến cho người nói thấy thích không chỉ đơn giản là vẻ bề ngoài mà còn rộng hơn là tính cách hay phong thái toát lên. Chưa kể là từ “kawaii" này không chỉ dùng cho người, mà cũng có thể dùng khi nói yêu một loài động vật hay trái cây nào đó, ví dụ như “Trông quả táo này kawaii (dễ thương) quá!", hay “Con mèo con này kawaii (đáng yêu) quá cơ!".
Những từ ghép với “kawaii"
Khi từ “kawaii" phổ biến trên thế giới thì cách sử dụng của từ này cũng bị người Nhật thay đổi nhiều. Có lẽ một trong những thay đổi lớn đó là việc nhiều từ ghép của “kawaii" được tạo nên. “Từ ghép" ở đây có nghĩa là việc gắn “kawaii" với một từ ngữ khác. Tôi sẽ giới thiệu đến các bạn một số từ ghép đó kèm với hình ảnh những loại động vật minh họa thêm ở bên dưới.
Busa-kawaii (ブサかわいい):
là cách nói tắt của từ “busaiku" (xấu xí) và “kawaii". Người ta dùng từ này cho những thứ mà bề ngoài không được đẹp lắm, nhưng không hiểu sao mình lại cảm thấy cuốn hút. Từ này được sử dụng nhiều đối với những con vật hay với các cô gái. Nếu thử tra từ này trên mạng thì bạn sẽ thấy những bài viết dạng như “Top 22 nữ nghệ sỹ busa-kawaii“. Nếu nhắc đến những con vật busa-kawaii thì tôi lại nhớ ngay đến giống chó bull. Giống chó này tuy có khuôn mặt không ưa nhìn lắm nhưng không hiểu sao chúng ta lại cảm thấy dễ thương đến không thể ghét được đúng không nào?
Kimo-kawaii (キモかわいい):
là từ ghép của “kimochi warui" (khó chịu, kinh tởm) và từ “kawaii". Từ này được dùng khi người nói trót bị hấp dẫn bởi những thứ có vẻ ngoài có thể dễ khiến người ta hơi khó chịu. Nhân đây, có một buổi triển lãm tên là “Triển lãm Kimo-kawaii" sẽ được tổ chức ở 2 thành phố lớn là Tokyo và Osaka vào khoảng độ Hè hàng năm. Bạn sẽ dễ hình dung được buổi triển lãm năm 2018 qua bài viết của người này. Tuy nhiên, vì có thể sẽ xuất hiện những loài sinh vật mà bạn ghét nên khi xem bạn nhớ để ý nhé! Bạn có thấy kiểu biểu hiện của chú mèo trong bức ảnh dưới đây thật kimo-kawaii không?
Yuru-kawaii (ゆるかわいい):
là từ ghép của “yurui" (mềm mại) và “kawaii". Từ này dùng khi diễn tả những thứ mềm mại, không chỉ dễ thương mà chỉ nhìn thôi cũng đủ khiến người ta cảm thấy dễ chịu. Loài vật tiêu biểu cho từ ghép này có lẽ là các “Gotouchi character" trên khắp nước Nhật. “Gotouchi character" (linh vật của từng địa phương) là các “linh vật" được khắp các tỉnh thành Nhật Bản tạo ra để quảng bá cho thành phố của mình. Có nhiều linh vật “yuru-kawaii" lấy mô típ của đặc sản địa phương hay các nhân vật lịch sử nổi tiếng được yêu thích và gọi với cái tên ngắn gọn là “yuru kyara". Để biết thêm thông tin chi tiết, bạn hãy thử đọc trang “Các linh vật thành viên" trên web site của “Hội gotouchi character Nhật Bản" hay trang “Xếp hạng" của web site chính thức của “Yuru Character Grand Prix" nhé!
Để thể hiện “yuru-kawaii" thì có lẽ hình minh họa sẽ rõ nét hơn là ảnh chụp. Ví dụ kiểu như thế này.
Hãy thử trải nghiệm “kawaii" nào!
Sau đây, tôi xin giới thiệu về những công trình, dịch vụ hay web site có thể giúp bạn trải nghiệm “kawaii" ở Nhật.
KAWAII KABUKI～Hello Kitty hóa thân thành Momotaro～（Sanrio）
Biểu tượng đại diện cho các linh vật “kawaii" Nhật Bản có lẽ chính là nhân vật có tên “Hello Kitty" được tạo ra bởi công ty Sanrio. Bạn hãy xem qua trang web chính thức tại đây. Ở trang web này, bạn cũng có thể mua các sản phẩm Hello Kitty và xem thông tin của các sự kiện nữa.
Công ty Sanrio đã hợp tác với công ty sản xuất phim ảnh lâu đời của Nhật có tên là Shochiku (松竹) và từ tháng 3 năm 2018 đã bắt đầu sản xuất Kịch kawaii kabuki với nhân vật chính là Hello Kitty. Để biết thêm thông tin về suất diễn xin vui lòng đọc thêm tại đây. Ngoài ra, tuy video dưới đây chỉ là một cảnh nhỏ của vở kịch, nhưng bạn cũng có thể mường tượng được loại kịch kabuki này.
Japanese Kawaii MAP (MBS: Phát sóng hàng ngày)
Có một trang web có tên là “Japanese Kawaii MAP" chuyên đăng những thông tin kawaii Nhật Bản trên web site chính thức của đài truyền hình Nhật tên “MBS: Phát sóng hàng ngày". Đây là một chương trình giải trí được phát sóng hàng tuần, trong đó 6 cô gái người mẫu ảnh đang nổi đại diện cho Shibuya · Harajuku sẽ chọn ra 1 thứ “kawaii" nhất hiện tại. Bạn có thể xem lại những tập trước tại đây.
KAWAII MONSTERCAFE HARAJUKU
Khi nhắc đến thánh địa kawaii Nhật Bản, người ta sẽ nghĩ ngay tới “Harajuku (原宿)". Và tại thánh địa kawaii này, vào tháng 8 năm 2015 đã khai trương quán cafe “KAWAII MONSTERCAFE HARAJUKU“.
Chủ đề của buổi trưa là “kawaii" + “monster" nên bên cạnh phong cách “kawaii" chủ đạo, quán sẽ trang trí theo kiểu “crazy" và “kimoi" (tởm, bệnh) một chút như hình ảnh phía trên, quán cũng chú trọng đến cả thực đơn và menu cafe nữa. Đến tối, ngoài “kawaii" thì quán sẽ thêm phong cách của 1 Show Restaurant hay Broadway ở New York và hóa thân thành một nhà hàng giải trí (entertainment restaurant). Vì bạn có thể vừa ăn tối vừa tận hưởng buổi tối ở Harajuku mà bạn không thể trải nghiệm ở bất cứ nơi nào khác, nên nơi đây lúc nào cũng đông đúc người trẻ tuổi ở Nhật và khách nước ngoài. Nhân đây, lượng theo dõi của tài khoản Instagram của nhà hàng này đã lên đến con số 410 nghìn người. Đến cả số lượng người theo dõi cũng thuộc tầm cỡ monster (quái vật) đấy!
KAWAII JAPAN COSPO TV
“Cosplay" được xem như 1 phương pháp điển hình cho việc thể hiện “kawaii"! Mục đích của “Cosplay" chỉ là để hóa trang thành các nhân vật xuất hiện trong manga, anime hay game, … nhưng lượng người hâm mộ lại đông đến mức khắp nơi trên thế giới có hằng hà sa số những đại hội hay các sự kiện cực kỳ đa dạng, tiêu biểu như “Cuộc thi World Cosplay Summit" thì cũng thật là tự hào quá đi! Tôi cũng giới thiệu luôn đến các bạn 1 kênh Youtube mà bạn có thể xem “cosplay" như vậy, tên của nó là “KAWAII JAPAN COSPO TV“.
Chương trình này quảng bá sự hấp dẫn của “cosplay" và “cosplayer" dưới nhiều góc độ khác nhau. Nhân đây thì COSPO là một công ty cung cấp ứng dụng giúp xem được các bài đăng của cosplay model và cổ vũ họ. Nếu bạn muốn tải ứng dụng thì hãy bấm vào đây nhé!
Trang “Kawaii" của Is Japan Cool?
Is Japan Cool? là một trang web quảng cáo được cung cấp bởi All Nippon Airways (ANA) – một công ty hàng không hàng đầu Nhật Bản. Trang “Kawaii" của web site này đầy ắp những thông tin về những kiểu cách “kawaii" mới nhất. Vì toàn bộ nội dung bài đều là tiếng Anh nên ngay cả những người không biết tiếng Nhật vẫn có thể hiểu được đấy.
Nhân đây thì web site này cũng có trang web chuyên đăng về “cosplay". Nếu bạn có hứng thú thì hãy bấm vào đây nào!
Kawaii nail
Cửa tiệm được giới thiệu cuối cùng chính là một nail salon lấy chủ đề là “kawaii" ở thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Tên của cửa tiệm đó cũng là “Kawaii nail“. Ở đây có rất nhiều kiểu làm móng và tô điểm móng tay “kawaii". Không chỉ vậy mà bạn cũng có thể được massage luôn nữa. Bạn hãy thử tham khảo video dưới đây để biết thêm về cửa hàng nha!
Bạn thấy thế nào? Tôi đã giới thiệu qua về “kawaii" – 1 nền văn hóa vẫn đang tiếp tục trở nên phổ biến trên thế giới của Nhật Bản rồi. Mong rằng bạn sẽ tìm ra được một phong cách “kawaii" mà bản thân yêu thích nhé!