mâm cỗ osechi truyền thống

Lắng nghe “công thức cuộc đời” đằng sau mâm cỗ osechi truyền thống từ những cụ bà trên khắp nước Nhật

Có lẽ sự nhìn nhận về cuộc sống trong mỗi người phần nào đã thay đổi từ khi đại dịch COVID-19 đưa chúng ta đến với một thế giới hoàn toàn mới. Vậy làm sao để có thể tiếp tục tạo dựng cuộc sống đủ đầy và hạnh phúc trên những chặng đường sắp đến?

Nhân dịp này, hãy cùng WAppuri tham khảo công thức cuộc đời đằng sau mâm cỗ osechi truyền thống từ những cụ bà trên khắp nước Nhật.

Người Nhật đón năm mới cùng mâm cỗ osechi

Osechi (おせち) là mâm cỗ truyền thống dành riêng cho những ngày đầu năm tại Nhật Bản, các gia đình sẽ cùng thưởng thức để cầu may mắn và sức khỏe cho năm mới.
Osechi
(ảnh : photoAC)

Không chỉ được bày biện đẹp mắt, cỗ osechi còn khiến chúng ta choáng ngợp với số lượng món ăn bên trong.

Người Nhật thường dành trọn kỳ nghỉ năm mới để thư giãn và quây quần bên người thân nên các gia đình sẽ không nấu ăn vào những ngày này, thay vào đó là chuẩn bị một mâm cỗ osechi đủ cho ba ngày đầu tiên.

mâm osechi

Phong tục chuẩn bị mâm cỗ ngày đầu năm bắt nguồn từ thời Heian (794 – 1192). Bấy giờ chưa có tủ lạnh hay lò vi sóng như ngày nay, người Nhật đã nghĩ ra những món ăn có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng trong thời gian dài, đặc biệt ngày năm mới thì không vào bếp nên các món cũng phải thuận tiện để dùng liền.

Vậy nên mới nói osechi phải được thưởng thức nguội mới đúng điệu.

Osechi vốn gắn liền với những nguyên liệu quen thuộc hằng ngày của gia đình và với cả những đặc sản địa phương. Mỗi vùng, mỗi gia đình sẽ sở hữu một bí quyết riêng cho mâm cỗ của mình.

Điểm chung duy nhất là thành phần, tên gọi của món ăn, màu sắc và hình dạng của chúng luôn chứa đựng ý nghĩa tốt lành, hướng đến năm mới.

sự đa dạng của osechi
(ảnh: photoAC)

Theo truyền thống, việc chuẩn bị osechi thường do người bà, người mẹ trong nhà đảm nhận chính. Cả gia đình sẽ cùng nhau hỗ trợ và thực hiện món ăn ngày đầu năm nên đây cũng là dịp để các thành viên gần nhau hơn, cùng nhau nhìn lại một năm đã qua và hướng về tương lai mới.

sự đa dạng của osechi
(ảnh: photoAC)

Do khối lượng đồ ăn thật sự khổng lồ và cũng cần trình bày cầu kì nên việc chuẩn bị không kém phần vất vả, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức của các gia đình.

Ngày nay, sự hiện đại và tiện lợi đã giúp ta dễ dàng có được một khay osechi đầy đủ món, đa dạng kiểu cách chỉ bằng việc ghé qua cửa hàng tiện lợi, siêu thị hay đặt mua từ nhà hàng yêu thích.

mâ cỗ osechi được bày bán tại cửa hàng tiện lợi
Mâm cỗ osechi được bày bán tại cửa hàng tiện lợi 7/11 cho năm 2022 (ảnh: sej.co.jp)

Tuy thế, chắc bạn cũng sẽ đồng ý là những món ăn của mẹ, những món ăn nhà làm có thể không hoành tráng như ngoài tiệm nhưng vẫn luôn khiến ta say mê một cách kì lạ.

Mâm cỗ osechi cũng vậy! Bên trong chúng luôn là những món ăn được chắt chiu từ tình yêu thương của mẹ và cao hơn là của bà dành cho con, cho cháu.

mâm cỗ osechi truyền thống
(ảnh: Youtube Grandma’s Recipes)

Có lẽ, sự gắn kết thân thương này là điều khiến osechi vẫn còn ẩn chứa nhiều giá trị quý giá mà chúng ta chưa thấu hiểu hết.

chuẩn bị osechi
(ảnh: Youtube Grandma’s Recipes)

Những câu chuyện đằng sau “mâm cỗ osechi của bà”

Kênh Grandma’s Recipes (tạm dịch: Những công thức của bà) giới thiệu đến người xem mâm cỗ osechi truyền thống của những cụ bà đến từ nhiều vùng khác nhau tại Nhật Bản, cùng với đó là những phút trò chuyện gần gũi về “công thức cuộc đời” của mỗi người.

Họ là những người phụ nữ có vẻ ngoài bình dị, gần gũi nhưng sâu bên trong là tâm hồn “rắn như đá” vốn được tôi luyện sau bao thăng trầm cuộc sống.

Từ căn bếp nhỏ của bà, Grandma’s Recipes không chỉ lan toả giá trị của ẩm thực truyền thống Nhật Bản mà còn gửi đến những người trẻ trên khắp thế giới lời nhắn nhủ về sự trân trọng dành cho bữa cơm gia đình và rộng hơn là giá trị sống thật sự của mỗi người.

Bà Sumiko (tỉnh Kochi)

Vào những ngày cuối tháng 12, các thành viên trong gia đình bà Sumiko sẽ cùng trở về nhà để chuẩn bị cho sự kiện đầu năm. Theo truyền thống, trên bàn ăn của gia đình nhất định không thể thiếu sawachi ryouri hay còn được biết đến là osechi đặc trưng của vùng Kochi.

Sawachi ryouri (皿鉢料理) là sự kết hợp của nhiều món ăn như sushi, cá hấp, đậu đỏ ngọt, chả cá, v.v. đến từ các nguyên liệu địa phương và được trình bày cùng nhau trên một chiếc dĩa cỡ lớn.
Sawahic ryouri

Đan xen với không khí bận rộn chuẩn bị osechi của đại gia đình là những phút lắng đọng khi bà và chồng cùng nói về những điều quý giá mà cuộc đời đã mang đến cho họ.

Một trong số đó là được nhìn thấy cuộc sống viên mãn của ba người con gái. Sự dũng cảm vượt qua định kiến “trọng nam khinh nữ” ở vùng quê và đặt trọn niềm tin vào con đã giúp bà gặt hái được “trái ngọt” như ngày hôm nay.

bà Simiko tỉnh kochi

Trước những khó nhọc của cuộc sống, đại gia đình là chìa khóa giúp bà hoá giải tất cả. Và sâu hơn là tình yêu dành cho người bạn đời của mình như bà Sumiko chia sẻ: “Chỉ cần là việc có thể khiến chồng hạnh phúc thì tôi sẽ làm.”

Bà Satsuko (tỉnh Toyama)

Từ ngôi làng miền sơn cước xa xôi Toga, tỉnh Toyama, bà Satsuko giới thiệu đến người xem sansai osechi (山菜おせち), món ăn được làm từ những loại rau rừng ngon nhất của vùng.

sansai osechi từ rau củ rừng

Lần lượt bước qua giai đoạn trưởng thành rồi già đi, bà chưa một lần nghĩ đến việc sẽ rời quê lên thành phố.

Có lẽ vì ở đó sẽ không có được niềm vui của mỗi ngày ra đồng, của mùa xuân đi hái rau rừng nên bà đã chọn dành trọn tình yêu cho nghề nông trên mảnh đất quê hương.

bà satsuko tỉnh yoyama

Bà Satsuko rất thích được tự tay chuẩn bị và gửi tặng người thân những món ngon nên đây cũng là lý do ở tuổi này bà vẫn còn tỉ mỉ làm sansai osechi. Với bà, chỉ cần xuất phát từ thành ý ta dành cho đối phương mà vào bếp thì nhất định sẽ tạo ra hương vị đầy khác biệt.

Nhìn lại những chặng đường đã đi qua, bà Satsuko bộc bạch: “Điều hạnh phúc nhất trong cuộc đời này chính là cả tôi và chồng đều đang sống thật khỏe mạnh cùng nhau.” 

Và trên khắp nước Nhật

Phía trên chỉ là hai trong nhiều thước phim đầy ý nghĩa được ghi lại trên khắp nước Nhật.

Ở Grandma’s Recipes bạn sẽ còn được gặp bà Masami, 99 tuổi, sống tại tỉnh Nagano. Khám phá giá trị sống ở tầng nghĩa sâu hơn để rồi biết ơn những ngày bình thường đầy an yên sẽ là món quà dành cho bạn từ câu chuyện của bà

Hoặc có thể bạn sẽ bị cuốn vào cách kể đầy thú vị của bà Tsukon, người phụ nữ luôn tràn đầy năng lượng, sẵn sàng bỏ qua những điều bản thân không thích để tiến về trước và sống cuộc đời của chính mình

Hình ảnh và âm thanh từ những gian bếp bình dị được lưu lại bởi Grandma’s Recipes tạo cho người xem cảm giác thân thuộc tựa như đang được trò chuyện, được lắng nghe lời dặn dò từ chính người bà trong gia đình của mình.

Tổng kết

Ở thời điểm năm cũ kết thúc, sẽ thật tuyệt nếu bạn có thể dành cho bản thân những khoảng lặng đầy ý nghĩa cùng với Grandma’s Recipes.

Sau một năm nhiều biến động, biết đâu bạn sẽ tìm được sự đồng cảm về quan điểm sống, đúc kết cho mình một vài bí quyết hạnh phúc từ những câu chuyện chân thật này. Hoặc đơn giản chỉ là được gợi nhớ về cảm giác ấm áp khi gia đình sum họp và tự dặn lòng sẽ trân trọng hơn những giây phút bình dị trong hành trình sắp .