Truyện cổ tích Nhật Bản – Ông lão và cục bướu
Trong kho tàng truyện cổ tích Nhật Bản, có một kiểu truyện mà có sự cùng xuất hiện của một ông lão hiền lành và một ông lão xấu tính. Ông lão hiền lành sẽ làm điều tốt và được đền đáp rồi sống hạnh phúc. Ông lão xấu tính thấy thế và bắt chước làm theo nhưng lại nhận lấy tai ương khi ý đồ bị bại lộ.
Điển hình cho kiểu truyện này là truyện “Ông lão và cục bướu" (瘤取りじいさん – đọc là Kobutori-jiisan, dịch sát nghĩa là “Ông lão mất cục bướu").
Tóm tắt truyện “Ông lão và cục bướu"
Ngày xửa ngày xưa, có hai ông lão đều có cục bướu rất to trên má. Một ông lão luôn tốt bụng và tử tế với mọi người, còn ông lão còn lại là một người xấu xa luôn đuổi đánh những đứa trẻ trêu chọc cục bướu của mình.
Một ngày nọ, ông lão hiền lành lên núi và bị lạc. Khi màn đêm buông xuống, lúc ông đang tìm chỗ trú qua đêm thì lại đi ngang qua chỗ lũ quỷ đang tiệc tùng.
Ông lão âm thầm quan sát tình hình nhưng lại bị lũ quỹ phát hiện và lôi ra ngoài. Tuy nhiên, lũ quỷ đã say xỉn cả nên chúng hứng chí ép ông lão: “Hãy múa cho bọn ta xem nào”.
Thật là một tình huống nguy hiểm “ngàn cân treo sợi tóc" nhưng vì ông nhảy múa rất giỏi nên bọn quỷ đã rất vui vẻ. Khi tiệc tàn chúng đã nói với ông lão “Ngày mai ngươi cũng đến nữa nhé". Ông lão thực sự chẳng muốn đến nữa vì lũ quỷ rất đáng sợ.
Lũ quỷ cũng biết rằng chỉ để về như vậy thì ông lão sẽ không trở lại nên đã giữ tín vật làm tin. Chúng nói “Mai tới nữa thì bọn ta trả cho" rồi “bụp" một cái lấy mất cục bướu của ông lão mà không để lại vết sẹo nào. Đối với con người, cục bướu là thứ phiền phức nhưng dường như đối với lũ quỹ thì không phải vậy. Chúng đoán rằng cục bướu có chứa thứ gì đó quý giá.
Ông lão xấu tính vô cùng ngạc nhiên khi nhìn thấy ông lão hiền lành quay về với khuôn mặt trơn láng nên đã hỏi rõ sự tình xem ông ấy loại bỏ cục bướu ở đâu. Thế là tối hôm sau ông lão xấu tính đã đi đến chỗ lũ quỷ tiệc tùng thay cho ông lão hiền lành.
Vì lũ quỷ không phân biệt được hai ông lão nên cứ nghĩ là hôm nay ông lão hôm qua lại đến. Nhưng ông lão xấu tính lại không giỏi nhảy múa. Thế là lũ quỷ đã nổi giận và hét lên “Trả lại ngươi cục bướu này. Đừng có mà quay lại nữa đấy!" rồi gắn lại cục bướu của ông lão hiền lành lên má bên kia của ông lão xấu tính.
Tác phẩm ăn theo dựa trên truyện “Ông lão và cục bướu"
Dazai Osamu, tiểu thuyết gia nổi tiếng vào nửa đầu thế kỷ 20, cho rằng bối cảnh của truyện “Ông lão và cục bướu" là ở vùng Shikoku và điệu nhảy của ông lão trong truyện là điệu nhảy Awa-odori (阿波踊り) nổi tiếng của tỉnh Tokushima.
Dạo gần đây manga và anime cũng nhại lại truyện “Ông lão và cục bướu" theo phong cách hài hước với sự xuất hiện của nhân vật “Ông lão béo tròn" (小太りじいさん – cũng đọc là Kobutori-jiisan) bị lũ quỷ lấy mất mỡ bụng.