Văn hoá truyền thống Nhật Bản – Setsubun
“Setsubun" là một thuật ngữ ban đầu có nghĩa là “đầu mùa" và dùng để chỉ những ngày trước ngày lập Xuân, lập Hạ, lập Thu hay lập Đông. Ở Nhật Bản ngày nay, từ này chủ yếu được sử dụng cho ngày trước thềm mùa Xuân.
Trước thế kỷ 19, Nhật Bản sử dụng lịch âm dương nhưng ngày lập Xuân theo lịch này là ngày 1/1 và ngày Setsubun sẽ là ngày giao thừa (oomisoka) – ngày cuối cùng của tháng 12. Lễ hội tổ chức vào ngày Setsubun vốn là sự kiện của ngày giao thừa.
Nhưng, vào năm 1873, lịch giáo hoàng Gregory được áp dụng ở Nhật như các nước Tây Phương khác, do đó, ngày đầu năm đã thay đổi, và Setsubun trở thành sự kiện vào đầu tháng 2 và vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.
Gieo đậu
Ở Nhật vào ngày Setsubun, có một phong tục gieo đậu từ trong ra ngoài nhà.
Đây là một nghi thức để loại bỏ điều xấu ra khỏi ngôi nhà, vì đậu có “sinh khí", được cho là có tác dụng đuổi tà ma.
Ngoài ra, đây là một cách chơi chữ vì hạt đậu tiếng Nhật là Mame (豆) đồng âm với từ Mame (魔滅) nghĩa là “tiêu diệt ác quỷ".
Cách rải đậu
Khi rải đậu, bạn phải la lên “Oni wa soto, Fuku wa uchi" (Quỷ đi ra, phúc vào nhà). Điều này nghĩa là “Hãy đuổi quỷ đi và rước phúc lộc vào nhà" đấy các bạn!
Vào thời điểm này, trong những gia đình có trẻ nhỏ, thường thì người cha sẽ mang mặt nạ quỷ và đi trong nhà, đứa trẻ sẽ ném đậu và xua đuổi ra khỏi nhà.
Ban đầu đây vốn là nghi lễ của Thần Đạo, “Rải đậu" cũng được tổ chức ở khắp các đền thờ trên khắp Nhật Bản. Setsubun tại các đền thờ được thực hiện từ các trụ trì các đền chính, những người có quyền lực ở địa phương, cho đến các đền thờ lớn với các nghệ sĩ, tuyển thủ thể thao sẽ gieo đậu, và khách đến sẽ nhặt chúng lên.
Thế nhưng, ngày xưa cũng có những người “Cảm thấy tội nghiệp những con quỷ bị đánh đuổi ra ngoài trời giá lạnh vào ngày Setsubun" nên ở một số nơi, họ lại la lên “Oni wa uchi" (Quỷ vào trong).
Món ăn vào ngày Setsubun
Đậu
Món cơm cuộn đậu vào mùa Setsubun là từ những hạt đậu được rải, người ta nhặt lại chúng và ăn thay vì bỏ đi. Vì các quan điểm vệ sinh và tính hợp lý, mà những năm gần đây các hạt đậu còn nguyên vỏ như đậu phộng sẽ được để nguyên trong túi nhỏ mà ném đi. Những hạt đậu được dùng để rải đậu trong sự kiện của đền thần cùng hầu hết sẽ được cho vào trong túi nhỏ.
Theo tục lệ thì nếu ăn nhiều đậu trong năm sẽ không bị cảm lạnh nữa đó nha!
Ehoumaki (恵方巻)
Đây là phong tục hay có ở phía Tây của Nhật Bản, mà trung tâm là Osaka.
Họ thường ăn loại sushi có tên là Futomaki sushi, cuộn các nguyên liệu vào trong cơm và rong biển. Khi ăn phải ngồi hướng ra hướng tốt được thay đổi tùy theo từng năm được gọi là Eho, tập trung ăn hết Futomaki sushi mà không bị rơi vãi ra, cũng như không được nói lời nào cả.
Lúc đầu thì đây chỉ là một tập tục địa phương, nhưng từ năm 2000 trở đi, Futomaki sushi đã được bán trên tất cả cửa hàng tiện lợi ở Nhật, và nổi tiếng khắp nước.
Lễ hội Setsubun đền Yoshida
Setsubun là một sự kiện được diễn ra tại các đền trên cả nước, trong số đó, đền Yoshida ở Kyoto vẫn giữ được nghi thức “Trừ tà" có từ xưa cho đến Setsubun ngày nay.
Một người đàn ông sẽ mang mặt nạ 4 mắt dát vàng, mặc trang phục truyền thống đi theo những đứa trẻ quanh đền, đuổi theo ba con quỷ xanh, đỏ và vàng rồi dùng phép thuật để khiến chúng suy yếu. Cuối cùng sẽ là nghi thức xua đuổi ma quỷ, các nhân vật mặc đồ quý tộc sẽ bắn cung và đuổi quỷ.
Mỗi năm, hơn 500 ngàn người đến để xem các nghi lễ rực rỡ truyền thống này.
| Tên | Lễ hội Setsubun đền thờ Yoshida (吉田神社の節分祭) |
| Website | http://www.yoshidajinja.com/index.html |
| Điện thoại | 075-771-3788 |
| Địa chỉ | 30 Yoshida Kaguraoka-cho, Sakyo-ku, Kyoto |
| Bản đồ | |
| Thời gian hoạt động | Từ ngày 2 đến ngày 4/2 (lễ trừ tà bắt đầu từ 18:00 ngày 2/2) |