Cuộc cách mạng công nghiệp Minh Trị được công nhận là Di sản văn thế giới
Vào thời Edo, từ thế kỷ thứ 17 đến thế kỷ thứ 19, Nhật Bản thực hiện chính sách Tỏa quốc Sakoku – đóng cửa, chỉ giao thương với một số nước nhất định.
Chính sách này giúp bảo tồn văn hóa Nhật Bản, thúc đẩy sự phát triển nét văn hóa riêng nhưng lại làm chậm đi sự phát triển kinh tế cũng như của nền công nghiệp.
Vào khoảng giữa thế kỷ thứ 19, quyền điều hành đất nước được chuyển giao lại từ Mạc Phủ Edo cho Thiên Hoàng, từ đây khai sinh ra chính phủ lấy Thiên Hoàng Minh Trị làm trung tâm. Đây chính là thời kỳ Minh Trị. Bắt đầu bằng hiệp ước thông thương với Mỹ, Nhật ký kết hiệp ước giao thương với nhiều nước phương Tây, và nhờ vào việc du nhập kỹ thuật phương Tây mà xã hội cận đại Nhật Bản phát triển nhanh chóng.
Đặc biệt, các ngành công nghiệp than, kim loại nặng, đóng tàu phát triển vượt bậc. Và những ngành công nghiệp then chốt này được gọi là “ngành công nghiệp cách mạng" của Nhật, được công nhận là di sản thế giới.
Lý do được công nhận là di sản thế giới
Ngoài việc là minh chứng cho sự phát triển của ngành công nghiệp Nhật Bản, những địa điểm này còn được đánh giá cao về những điểm xuất sắc cả về mặt thiết kế kiến trúc lẫn thiết kế cảnh quan.
Cấu trúc của di sản thế giới
Các địa điểm thuộc di sản thế giới cuộc cải cách công nghiệp Minh trị bao gồm 8 khu vực trải dài từ vùng Tohoku tới khu vực Kyushu.
1. Hagi (萩), tỉnh Yamaguchi
Cuối thời kỳ Edo, tỉnh Yamaguchi được gọi là phiên Choshu (Choshu-han), là trung tâm của công cuộc kiến tạo chính phủ mới.
Từ trước khi bước vào thời kỳ Minh Trị, nơi đây đã tích cực nghiên cứu khoa học kỹ thuật pương Tây, tiến hành thử nghiệm, hướng tới hiện đại hóa. Có thể nói nơi đây chính là xuất phát điểm của cuộc cải cách công nghiệp tại Nhật Bản.
Do tỉnh Yamaguchi tiếp giáp với biển nên để tăng cường hệ thống phòng vệ biển thì phải cần tới sắt. Chính vì thế, người dân ở đây đã chế tạo công cụ đúc sắt có tên Hansharo. Hansharo ở vùng Hagi là một trong 2 lò đúc còn tồn tại tới bây giờ.
Vết tích xưởng đóng tàu Ebisugahara, nơi sử dụng sắt được tôi luyện ở đây để đóng tàu, hay vết tích xưởng sản xuất sắt Ooitayama – nơi sản xuất sắt trước khi kỹ thuật phương Tây du nhập vào Nhật Bản, hoặc Hagijokamachi – nơi vẫn còn lưu giữ được nét phố phường thời Edo xưa, và trường Shokasonjuku – nơi các võ sĩ vùng Choshu học về tư tưởng đều đã được công nhận là di sản thế giới.
Meiringakusha là trung tâm dành cho khách du lịch muốn khám phá các địa điểm quanh di sản khu vực Hagi.
Meiringakusha là trường học do phiên Choshu xây dựng vào thế kỷ thứ 18, là một trong những trường tầm cỡ đại học thời bấy giờ. Trường tự hào là trường được xây bằng gỗ lớn nhất tại Nhật Bản, đồng thời cũng là di tích lịch sử Quốc gia.
Phía bên trong ngoài quầy hướng dẫn khách du lịch còn có khu trưng bày bảo tàng, và có cả quán cafe restaurant rất xinh.
Dưới đây là thông tin của Meiringakusha.
| Địa chỉ | 602 Emukai, thành phố Hagi, tỉnh Yamaguchi |
| Thời gian mở cửa | 9:00～17:00 |
| Vé vào cổng | Miễn phí 【Khu bảo tàng】 Người lớn: 300 yên Học sinh THPT: 200 yên Học sinh Tiểu học/THCS: 100 yên |
| URL | http://www.city.hagi.lg.jp/site/meiringakusha/index.html |
| Cách đi | Từ ga Hagi (萩駅) tuyến JR Saiin Main Line (JR山陰本線) đi xe buýt tới trạm “Hagi Meirin Center" (萩・明倫センター) Từ ga Shinyamaguchi (新山口駅) của tuyến Sanyo Shinkansen (山陽新幹線) có xe buýt đi thẳng tới đây |
| Tham khảo |
2. Kagoshima (鹿児島), tỉnh Kagoshima
Tỉnh Kagoshima vào thời Edo được gọi là phiên Satsuma (Satsuma-han), cùng với phiên Choshu, đây là nơi có tinh thần hướng tới hiện đại hóa.
Vào năm 1862, người Anh phi ngựa làm náo loạn đoàn người do chủ phiên Satsuma dẫn đầu đang trên đường tiến về Edo, gây ra vụ thảm sát kinh hoàng. Để đòi bồi thường, tàu chiến của người Anh tiến vào Kagoshima nhưng gặp sự chống cự từ phiên Satsuma, dẫn đến cuộc đấu súng giữa hai bên.
Chiến hạm Anh bị tổn thất nghiêm trọng, nhưng bệ súng của phiên Satsuma cũng bị tàn phá hoàn toàn. Sau sự kiện này, phiên Satsuma cảm nhận được sức mạnh quân sự của các nước phương Tây, và bắt đầu hình thành ý muốn học hỏi kỹ thuật của Anh.
Cứ điểm của công cuộc đó chính là “Công cuộc Shuseikan" (集成館事業). Hiện nay dấu tích của lò luyện kim, hay các tòa nhà của công xưởng được tu sửa lại thành bảo tàng, nơi ở của các kỹ thuật gia người Anh “Kagoshima Bosekisho Gishikan" (鹿児島紡績所技師館) được xem là “Kyu Shuseikan" (旧集成館, tức “Shuseikan cũ"), và là một phần của di sản thế giới.
Phía khuôn viên bên trong trở thành vườn kiểu Nhật, du khách có thể thoải mái tản bộ, ngắm cảnh đẹp.
Ngoài ra, vết tích công trường than “Terayama Sumigama Ato" (寺山炭窯跡), nơi cung cấp lượng lớn than đá cho Shuseikan, hay dấu tích của đường cấp nước cho Shuseikan – đường cấp nước Sekiyoshi cũng nằm trong di sản thế giới.
| Địa chỉ | 9700-1 Yoshino-cho, thành phố Kagoshima, tỉnh Kagoshima |
| Thời gian mở cửa | 8:30～17:30 |
| Ngày nghỉ | Quanh năm không nghỉ |
| Vé vào cổng | Học sinh THPT trở lên: 1000 yên Học sinh Tiểu học/THCS: 500 yên |
| URL | https://www.city.kagoshima.lg.jp/kanko/sekaiisan/top/index.html |
| Cách đi | Từ ga Kagoshimachuo (鹿児島中央) của tuyến JR Kagoshima Main Line (JR鹿児島本線), tuyến Kyushu Shinkansen (九州新幹線) lên xe buýt tới trạm “Sengan-en Mae" (仙巌園前) |
3. Nirayama (韮山), tỉnh Shizuoka
Vào năm 1840, giữa Trung Quốc và Anh đột nhiên nổ ra cuộc chiến tranh nha phiến. Lo sợ trước điều này, chính quyền Nirayama thời bấy giờ đã chế tạo lò luyện kim loại Hansharo để chuẩn bị cho việc phòng bị biển. Đây là 1 trong 2 Hansharo còn tồn tại tới ngày nay tại Nhật Bản.
Tuy nhiên, đây là lò luyện kim duy nhất còn hoạt động tới tận ngày nay.
Điểm tham quan du lịch Odaiba nổi tiếng ở Tokyo có bệ đỡ pháo Bodaiba được làm ở lò luyện kim Nirayama nên mới được đặt tên là Odaiba.
| Địa chỉ | 268 Naka, thành phố Izunokuni, tỉnh Shizuoka |
| Thời gian làm việc | Tháng 4 ～ tháng 9: 9:00～17:00 Tháng 10 ～ tháng 3: 9:00～16:30 |
| Ngày nghỉ | Ngày thứ Tư tuần thứ 3 của mỗi tháng (nghỉ vào ngày tiếp theo nếu đó là ngày lễ)
Ngày thứ Tư tuần thứ 3 của tháng 8, tháng 10, tháng 11, tháng 2, tháng 3 thì mở cửa |
| Vé vào cổng | Học sinh THPT trở lên: 500 yên Học sinh Tiểu học/THCS: 50 yên |
| URL | https://www.city.izunokuni.shizuoka.jp/bunka_bunkazai/manabi/bunkazai/hansyaro/index.html |
| Cách đi | Từ ga Izunagaoka (伊豆長岡駅), ga Nirayama (韮山駅) tuyến Sunzu (駿豆線) của đường sắt Izuhakone (伊豆箱根鉄道), đi xe buýt tới trạm Nirayama Hansharo (韮山反射炉) |
4. Kamaishi (釜石), tỉnh Iwate
Ở thành phố Kamaishi, tỉnh Iwate hiện vẫn còn dấu tích của lò luyện kim theo cách thức phương Tây cổ nhất tại Nhật Bản. Và nơi cung cấp than cho lò luyện kim chính là một phần của di sản thế giới “Hashino Tekkozan" (橋野鉄鉱山).
Toàn bộ công đoạn luyện sắt, từ bãi khai thác tới lò luyện vẫn còn tồn tại cho tới ngày nay và là di tích công nghiệp quý giá.
Ở Bảo tàng Lịch sử về Sắt trong thành phố Kamaishi, ngoài trưng bày tư liệu liên quan tới Hashino Tekkozan, du khách còn được thấy bản sao của lò luyện kim có cùng kích thước với vật thật, và thử trải nghiệm chế tác kim loại.
| Địa chỉ | Information Center, 2-6 Hashino-cho, thành phố Kamaishi, tỉnh Iwate |
| Thời gian mở cửa | 9:30～16:30 |
| Ngày nghỉ | 9/12～31/3 |
| Vé vào cổng | Miễn phí |
| URL | http://kamaishi-kankou.sakura.ne.jp/wp/sekai_hashinotekkouzan |
| Cách đi | Từ ga Kamaishi (釜石駅) tuyến JR Kamaishi (JR釜石線), đường sắt Sanriku (三陸鉄道), hay ga Unosumai (鵜住居駅) tuyến Riasu của đường sắt Sanriku (三陸鉄道リアス線) sẽ có tuyến shuttle bus nối thẳng đến nơi |
5. Saga (佐賀), tỉnh Saga
Khi tỉnh Saga còn được gọi là phiên Saga (Saga-han), Mietsu Kaigunjo – nơi quản lý thuyền do phiên sở hữu là một phần tạo nên di sản thế giới.
Đây là nơi đầu tiên sản xuất ra tàu thủy chạy bằng hơi nước tại Nhật Bản, nên không chỉ có nơi đóng tàu, nơi đây còn có các cơ quan đào tạo, huấn luyện người vận hành tàu theo phương thức của người phương Tây. Tuy các tòa nhà không còn nữa, nhưng khung cảnh hồi đó vẫn còn được lưu giữ khá tốt, hiện nay được cải tạo một phần làm công viên.
| Địa chỉ | 446-1 Hayatsuetsu, Kawasoe-machi, thành phố Saga, tỉnh Saga |
| Thời gian mở cửa | 9:00～17:00 |
| Ngày nghỉ | Thứ Hai hàng tuần (nghỉ bù vào ngày tiếp theo nếu là ngày lễ) 29/12～3/1 |
| URL | https://mietsu-sekaiisan.jp/ |
| Cách đi | Từ ga Saga, tuyến JR Nagasaki Main Line (JR長崎本線) đi xe buýt tới trạm “Sanotsunetami Kinenkan Iriguchi" (佐野常民記念館入口, nghĩa là “lối vào nhà tưởng niệm Sanotsunetami"), đi bộ 5 phút |
6. Nagasaki (長崎), tỉnh Nagasaki
Ở Nagasaki có duy nhất một cảng biển mà tàu thuyền nước ngoài có thể vào được khi Nhật Bản thực hiện chính sách đóng cửa đất nước. Chính vì thế, Nagasaki như một cánh cổng để kỹ thuật phương Tây du nhập và nhân rộng tại Nhật Bản.
Vào thời điểm đó, công ty chế tạo xưởng đóng tàu tại Nagasaki chính là Mitsubishi Juko – công ty sản xuất máy móc tiêu biểu của Nhật Bản cho tới tận ngày nay.
Nơi được công nhận là di sản thế giới gồm có: nơi có thiết bị kéo tàu hơi nước cổ nhất tại Nhật Bản “Kosuge Shusenba Ato" (小菅修船場跡), công trường khai thác than đá trợ lực cho ngành đóng tàu Nagasaki “Takashima-tanko Hokkeiseiko Ato" (高島炭坑 北渓井坑跡), đảo tàu chiến “Gunkanjima" (軍艦島) được sử dụng cho tới tận năm 1972, công viên Glover được cải tạo lại từ chính nhà ở của Glover – một người Anh đã mang kỹ thuật phương Tây đến với các Samurai Nhật Bản, hay bảo tàng lịch sử tư liệu của Mitsubishi Juko – Kyu Kigataba (旧木型場).
Bên cạnh đó có cả những di sản thế giới mà người ngoài không được vào xem, như xưởng đóng tàu đang hoạt động lớn nhất Đông Dương Daisansenkyo (第三船渠), cần trục khổng lồ Giant Cantilever Crane (ジャイアント・カンチレバークレーン), hay dinh thự của trưởng xưởng đóng tàu Nagasaki – Senshokaku (占勝閣).
Ở ga JR Nagasaki, ngoài phòng hướng dẫn khách du lịch có thể sử dụng tiếng Anh – Trung – Hàn, còn có phòng hướng dẫn về di sản thế giới Nagasaki, nên bạn hãy thử ghé thăm trước khi đi tham quan nhé!
| Địa chỉ | Thành phố Nagasaki, tỉnh Nagasaki |
| URL | https://www.city.nagasaki.lg.jp/kanko/840000/843000/p030626.html |
| Cách đi | Từ ga Nagasaki tuyến JR Nagasaki Main Line đi xe buýt tới các địa điểm |
| Tham khảo | Kyu Kigataba cần phải đặt hẹn trước khi đến. Khi đó sẽ có xe shuttle bus nối thẳng từ ga Nagasaki. Giant Cantilever Crane, công viên Glover hay Kyu Kigataba có thể nhìn thấy từ xe buýt. |
7. Miike (三池), tỉnh Fukuoka/tỉnh Kumamoto
Mỏ khai thác than Miike nằm ở giáp ranh giữa hai tỉnh Fukuoka và Kumamoto, cảng Miike của tỉnh Fukuoka và cảng Misumi của tỉnh Kumamoto là ba địa danh tạo nên di sản thế giới.
Mỏ than Miike bắt đầu được khai thác năm 1873, hoạt động đến năm 1997. Cảng Miike vẫn còn hoạt động tới tận ngày nay, có phương thức đóng mở giống kênh đào Panama.
Cảng Misumi được xây dựng cùng với đợt chính quyền Minh Trị hệ thống hóa lại các cảng biển, và vẫn giữ được nguyên như ban đầu. Cảng Misumi ở gần ga Misumi là cảng mới được xây dựng, còn cảng được công nhận là di sản thế giới được gọi với tên Misumi-nishiko (三角西港, nghĩa là “cảng Tây Misumi"), hay Kyu-misumiko (旧三角港, nghĩa là “cảng Misumi cũ").
| Địa chỉ | 【Mỏ than Miike】 1ｰ86ｰ3 Miyahara-machi, thành phố Omuta, tỉnh Fukuoka 【Cảng Miike】 Shinko-machi, thành phố Omuta, tỉnh Fukuoka 【Cảng Misumi】 Misumiura, Misumi-machi thành phố Uki, tỉnh Kumamoto |
| URL | https://www.miike-coalmines.jp/ |
| Cách đi | 【Mỏ than Miike】 Từ ga Omuta (大牟田駅) của tuyến JR Kagoshima Main Line (JR鹿児島本線)/tuyến Nishitetsu Tenjin Omuta (西鉄天神大牟田線) đi xe buýt tới trạm “Hayagane Meganebashi" (早鐘眼鏡橋), sau đó đi bộ 10 phút.
【Cảng Miike】 Từ ga Omuta của tuyến JR Kagoshima Main Line/tuyến Nishitetsu Tenjin Omuta đi xe buýt tới trạm “Miikeko" (三池港), “Mikawa-machi Icchome" (三川町1丁目), sau đó đi bộ 5 phút 【Cảng Misumi】 Từ ga Misumi (三角駅) của tuyến JR Misumi (JR三角線) đi xe buýt tới trạm “Misumi Nishiko Mae" (三角西港前) |
8. Yahata (八幡), tỉnh Fukuoka
Năm 1895, suy khi thắng lợi trong chiến tranh Trung Quốc, chính phủ Minh Trị đã đầu tư rất nhiều vào ngành sản xuất sắt thép. Cột trụ của ngành này chính là xưởng sản xuất thép Yahata, hiện vẫn còn hoạt động. Ngày nay, nhiều công ty tư nhân cùng điều hành xưởng này, một vài công trình kiến trúc thời đó còn được giữ lại tới ngày nay nhưng khách du lịch không vào tham quan được.
Tuy nhiên, có một đài quan sát có thể nhìn thấy sở quản lý của xưởng sản xuất thời bấy giờ.
Ngoài ra, trạm bơm nước Ongagawa – nơi cung cấp 70% nước cho xưởng sản xuất thép Yahata – hiện vẫn còn đang hoạt động với dáng vẻ như thưở ban đầu. Nơi đây cũng không được vào tham quan bên trong, nhưng du khách có thể tự do quan sát phía bên ngoài từ đài quan sát.
| Địa chỉ | Thành phố Kita-kyushu, tỉnh Fukuoka |
| Thời gian hoạt động | 9:30～17:00 |
| URL | http://heritage.sangyokanko.com/ |
| Cách đi | 【Sở quản lý cũ】 Từ ga Space World (スペースワールド駅), tuyến JR Kagoshima Main Line đi bộ 10 phút 【Trạm bơm nước】 Từ ga “Kibogaoka Koko Mae" (希望が丘高校前駅, nghĩa là “ga trước trường THPT Kibogaoka") của tuyến đường sắt Chikuho-dentetsu (筑豊電鉄), đi bộ 10 phút |