Trường mầm non Nhật Bản cho trẻ thực hành làm quen với động vật, thực vật như thế nào?
Giữa nhiều nền giáo dục khác nhau trên thế giới, Nhật Bản nổi bật với văn hoá giáo dục mầm non tập trung vào các trải nghiệm thực tế, để các em được vui chơi như trẻ con thật sự. Một trong các trải nghiệm được chú trọng ở giai đoạn phát triển này chính là sự gần gũi và học cách quý trọng thiên nhiên.
Vậy, để trẻ vẫn có thể vừa học vừa chơi, trường mầm non Nhật Bản cho trẻ thực hành làm quen với động vật, thực vật như thế nào?
Đặc trưng của giáo dục mầm non Nhật Bản
Giáo dục mầm non tại Nhật Bản không đơn thuần là sự chuẩn bị cho bậc tiểu học, hơn hết đó là bước chuẩn bị cho cuộc đời của chính mỗi đứa trẻ.
Nếu ví mỗi bạn nhỏ là một hạt giống thì các trải nghiệm thực tế, hoạt động vui chơi hằng ngày lại là giọt nước tươi mát giúp cây nảy mầm và vươn cao. Mỗi ngày đến trường các con sẽ được tích lũy và trao dồi các kĩ năng sống cơ bản, từ đó định hình nhân cách trong tương lai.
Khi hoàn thành bậc mầm non, theo bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản, dưới đây là 10 nội dung mà trẻ sẽ được trang bị cho hành trình lớn lên của mình.
Trẻ mầm non thực hành làm quen với động vật, thực vật như thế nào?
Việc tạo môi trường để trẻ gần gũi và học cách quý trọng thiên nhiên là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà giáo dục Nhật Bản đề ra ngay từ bậc mầm non.
Tham gia những hoạt động dã ngoại quen thuộc
Tương tự nhiều môi trường giáo dục khác trên thế giới, các trường tại Nhật Bản cũng thường xuyên tổ chức dã ngoại cho trẻ hoà vào thiên nhiên, cảm nhận và phát hiện những điều kì diệu của các sinh vật sống bên ngoài lớp học.
Nội dung dã ngoại được thiết kế đa dạng và diễn ra xuyên suốt một năm như tham quan sở thú, trải nghiệm làm nông dân, đi dạo trong rừng mùa thu,… Cùng tham gia vào tiết học trong rừng của các em nhỏ đến từ trường mầm non Fujimino tại tỉnh Saitama, Nhật Bản, bạn nhé!
Đặc biệt, các hoạt động được thiết kế sao cho phù hợp với đặc điểm tự nhiên của mỗi tháng. Nhờ vậy, trẻ sẽ nhận ra sự tác động của mỗi mùa lên cuộc sống của con người và thế giới xung quanh.
Tự tay chăm sóc các loài động, thực vật ngay tại trường mỗi ngày
Mọi trường mầm non tại Nhật Bản đều thiết kế những góc riêng để trẻ được nuôi các loài công trùng hay tự tay chăm sóc khu vườn của mình. Không cần phải chờ đến các buổi dã ngoại cố định hằng tháng, trẻ em Nhật Bản đã có thể gần gũi và quan sát những điều kì thú của tự nhiên ngay tại lớp, ngay trong khuôn viên nhà trường mỗi ngày.
Trong chuyến ghé thăm trường mầm non Fujimino thuộc đại học Bunkyo Gakuin tại Saitama, Nhật Bản vào năm 2019, tôi đã kịp ghi lại những hình ảnh đặc biệt dưới đây.
Đầu tiên là khu vực chăm sóc thú cưng của nhà trường.
Những loài côn trùng, sinh vật thân thiện với con người như dangomushi (ダンゴムシ, một loài mối không cánh), bọ hung kabutomushi (カブトムシ) hay các loài kỳ nhông thường được lựa chọn để trẻ chăm sóc tại trường. Những chậu nuôi được thiết kế sao cho gần với môi trường sống tự nhiên nhất, đảm bảo các loài động vật phát triển khỏe mạnh.
Bạn cũng thấy đấy, có nhiều hình ảnh đánh dấu các cột mốc quan trọng của những người bạn nhỏ, như hình ảnh dangomushi hay bọ hung kabutomushi khi vừa được sinh ra, được dán ngay phía trên các lồng nuôi. Không chỉ vậy, ở đây còn dán các thông tin về mỗi loài động vật, từ cách nhận biết, cách chăm sóc đến những món ăn khoái khẩu của chúng, tất cả đều được minh họa dễ hiểu.
Được biết, đây là một trong các góc hoạt động thu hút nhiều trẻ nhất tại trường. Mỗi ngày các con đều ghé thăm, chào hỏi buổi sáng những người bạn nhỏ, cùng nhau chăm sóc chúng theo hướng dẫn được minh họa.
Hình ảnh tiếp theo cũng là góc sinh hoạt luôn được nhiều bạn nhỏ lui tới, đó chính là các khu vườn ngay bên cửa lớp.
Trong hình từ phải qua, lần lượt là cỏ ba lá (ホワイトクローバー), cây bụp lồng đèn (ほおずき). Thú vị là hình minh họa cho mỗi chậu cây đều được thiết kế từ chính nét vẽ ngộ nghĩnh của các con. Thật dễ nhận ra hình dạng của cây khi lớn lên nhờ vào các họa sĩ nhỉ phải không nào?
Mọi người có đoán ra các em đang trồng cây gì ở đây không?
Đây chính là vườn ngô ngay trong sân trường đấy! Mỗi giai đoạn lớn lên của cây ngô đều được ghi lại tỉ mỉ theo chính sự quan sát tài tình của các họa sĩ nhí tài ba.
Không ngại vết bẩn, không cảm thấy hoảng sợ, mỗi em nhỏ đều đã bắt tay cùng nhau tạo ra những màu xanh tuyệt vời này cho nhà trường đấy.
Tự tay chăm sóc và tận mắt quan sát thú cưng, cây con lớn lên từng ngày quả là trải nghiệm vô giá đối với mỗi đứa trẻ phải không nào!
Bên cạnh đó, giáo viên cũng lồng ghép các nội dung khác gắn liền với mỗi loài sinh vật xuất hiện quanh trẻ, giúp tăng thêm tri thức về thế giới động vật và duy trì sự thích thú của các bạn nhỏ đối với công việc chăm sóc động thực vật của mình.
Chẳng hạn, khi quan sát loài mối dangomushi, các con sẽ được nghe truyện ehon về cuộc sống của chúng, hay nhún nhảy theo các động tác cuốn mình đặc biệt của loài côn trùng này.
Còn đây là bài hát thiếu nhi về những chú mối đặc biệt này.
Những loại nông sản được thu hoạch ngay tại trường thì được dùng làm giáo cụ trực quan cho các tiết học về dinh dưỡng, cũng là nguyên liệu cho bữa cơm của chính các con. Nhờ vậy trẻ biết được bữa ăn của mình đến từ đâu, những loại rau củ được trồng như thế nào, có chứa chất dinh dưỡng gì.
Trải nghiệm từ sự vất vả trong quá trình chăm sóc và niềm hạnh phúc khi có được thành quả sẽ là bài học vô giá để các con biết quý trọng thực phẩm, công sức của những người mang đến bữa cơm ngon cho mình.
Ý nghĩa của hoạt động thực hành làm quen với động thực vật tại trường mầm non
- Trẻ nhận thức được trách nhiệm của mình không chỉ ở việc chăm sóc các loài động thực vật mà còn biết cố gắng để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
- Các con biết hợp tác cùng bạn bè, tự do trao đổi ý kiến và cùng nhau nuôi dưỡng những người bạn nhỏ.
- Được đồng hành cùng các loài sinh vật mỗi ngày giúp trẻ hiểu về những quy luật trong tự nhiên một cách gần gũi nhất, biết được mọi sinh vật sống đều có vòng đời hữu hạn.
- Phát hiện nhiều điều thú vị qua mỗi ngày, nhờ đó khuyến khích sự tò mò và khám phá thế giới bao la của trẻ.
Và quan trọng không kém chính là những trái tim yêu thương, tấm lòng biết quý trọng và bảo vệ thiên nhiên được nuôi dưỡng từ chính những sinh hoạt hằng ngày tại trường mầm non Nhật Bản.
Cùng trẻ lên ý tưởng và thực hiện ngay tại nhà
Bạn hoàn toàn có thể áp dụng phương pháp làm quen với động thực vật tương tự mầm non Nhật Bản ngay tại lớp của mình hoặc cũng có thể ngay tại nhà trong mùa dịch này đấy!
Dưới đây là một vài gợi ý dành cho bạn, cùng khám phá nhé.
Hướng dẫn nuôi ốc sên
Bạn cũng có thể cùng trẻ nhún nhảy với bài hát về các bạn ốc sên được nhiều trẻ em Nhật Bản yêu mến dưới đây:
Hướng dẫn trồng cây củ cải trắng
Những vật dụng cần chuẩn bị bao gồm:
- Cốc giấy trắng lớn
- Màu vẽ
- Bầu nhựa ươm cây (có thể lồng vào bên trong cốc giấy)
- Đất trồng đã được làm ẩm
- Hạt mầm cây củ cải trắng
- Bình phun sương
Một số lưu ý cho bạn:
- Thời điểm gieo trồng phù hợp là từ tháng 4 đến tháng 5 hoặc tháng 8 đến tháng 9.
- Sau 2-3 ngày cây sẽ bắt đầu nảy mầm.
- Bạn có thể thu hoạch sau khoảng 3 tháng chăm sóc
Hãy bắt đầu bằng việc để trẻ tự thiết kế chậu cây theo sở thích của mình bạn nhé.
Sau đó, lần lượt thực hiện các bước như bạn nhỏ dưới đây, vậy là đã hoàn thành gieo cây củ cải rồi.
Tổng kết
Thông qua các phương pháp làm quen với động, thực vật một cách sinh động và thú vị, trẻ em Nhật trở nên gần gũi, gắn bó với thiên nhiên ngay từ bậc mầm non. Đây chẳng phải là nền tảng quan trọng để tạo ra các thế hệ người Nhật mới luôn duy trì được lối sống xanh – vốn là thương hiệu nổi bật từ lâu của quốc gia này.
Hy vọng bạn đã có được một gợi ý hữu ích để cùng trẻ khám phá thế giới tự nhiên bao la. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm thấy các thông tin và chia sẻ về giáo dục Nhật Bản được cập nhật thường xuyên tại chuyên mục Giáo dục, nuôi dạy trẻ của WAppuri.